Waar staat de vakbeweging nu?

Op 26 november start het Wetenschappelijk Bureau voor de vakbeweging (WB), de Burcht een serie discussiebijeenkomsten over de positie en strategie van de vakbeweging. Die bijeenkomsten worden georganiseerd in het kader van het nieuwe project Goede Tijden (na) Slechte Tijden?

Op de eerste bijeenkomst starten we met de vraag : Waar staat de vakbeweging nu? Tijdens deze eerste bijeenkomst zal Paul de Beer (o.a. wetenschappelijk directeur de Burcht) het brede terrein van de vakbeweging schetsen. Waar staat de Nederlandse vakbeweging op dit moment en wat zijn haar sterke en zwakke punten? Daarna komt Hans Schenk (o.a. emeritus hoogleraar economische wetenschappen) aan het woord. Hans zal vooral ingaan op ontwikkelingen op ondernemingsniveau en de gevolgen daarvan voor de positie van de vakbeweging en de medezeggenschap. Twee co-referenten afkomstig van de vakcentrales CNV (Jan-Pieter Daems) en FNV (Annette de Groot) zullen reflecteren op de inleidingen. Klik hier voor het volledige programma. Aanmelden kan via: bijeenkomst@deburcht.org

Waarom dit project?
Zoals bekend staat de positie van de Nederlandse vakbonden onder druk. De organisatiegraad – het percentage werknemers dat vakbondslid is – vertoont al decennialang een dalende lijn. Het ledenbestand vergrijst. Steeds vaker wordt de legitimiteit van de vakbonden ter discussie gesteld. Langzaam maar zeker passeren steeds meer werkgevers de (grootste) vakbonden bij het afsluiten van cao’. De positie van vakbonden op de werkvloer erodeert.

Maar de positie van de Nederlandse vakbeweging kent ook sterke kanten. De vakbonden zijn nog steeds een serieuze gesprekspartner van de overheid bij de vormgeving van het sociaaleconomisch beleid. En nog steeds kent Nederland een goed functionerend systeem van cao. En ook op bedrijfsniveau is de vakbeweging her en der springlevend al dan niet via participatie in ondernemingsraden en nieuwe vakbondsaanpakken als organizing. Daarnaast zijn innovatieve vormen van vakbondswerk zichtbaar in de opkomst van beweging als PO in actie. Tenslotte zijn dagelijks duizenden vakbondsmensen bezig – al dan niet als vrijwilliger- met individuele belangenbehartiging.

We gaan in dit project niet alleen op zoek naar wat er in heden en verleden goed en fout is gegaan in vakbonden, maar gaan ook samen met de deelnemers perspectieven voor de toekomst ontwikkelen. Daarvoor richten we een opiniepagina in op onze website. Deze opiniepagina staat open voor iedereen die een gefundeerde mening of analyse heeft over de toekomst van de vakbeweging.

Tijdens een serie bijeenkomsten in 2018 en 2019 willen we verschillende thema’s aan bod laten komen die relevant zijn voor de toekomst van de vakbeweging. Voorlopig staan de volgende thema’s op de rol:

• Vakbond in de spagaat tussen beschermen en emanciperen?
• Topdown of bottom up:  hoe kan een vakbond zo goed mogelijk de belangen van werkend Nederland vertegenwoordigen?
• Cao’s en de representativiteit van vakbonden, hoe kan het beter?
• Vakbond en jongeren: (hoe?) kunnen vakbonden jongeren aan zich binden en vertegenwoordigen?
• De rol en de plaats van vakbondsleden.
• De toekomst van het sociaal partnerschap tussen vakbonden, werkgeversorganisaties en overheid.
• Het innovatieve vermogen van vakbonden.
• (Terug?) Naar de werkvloer: moet dat, kan dat?