FNV wil verbod op arbeidsvoorwaardenregeling

Wanneer werkgevers er niet in slagen een CAO met de vakbond af te spreken, zien we de laatste tijd vaker dat ze een arbeidsvoorwaardenregeling met de ondernemingsraad afsluiten. Voorbeelden zijn Jumbo, Gall &Gall en Action. Maar zo’n regeling heeft geen enkele rechtsgeldigheid en zou daarom verboden moeten worden, zegt FNV-adviseur medezeggenschap Niko Manshanden in het decembernummer van Zeggenschap.

Eenzijdig opgelegde arbeidsvoorwaarden
Volgens Manshanden maken primaire arbeidsvoorwaarden helemaal geen deel uit van een arbeidsvoorwaardenregeling: ‘Een AVR is van oudsher een schriftelijke aanvulling op primaire arbeidsvoorwaarden, en bevat regelingen in de onderneming over secundaire of tertiaire arbeidsvoorwaarden. Op enkele uitzonderingen na waar instemming van de OR voor is vereist, mag een werkgever die zelf aan werknemers opleggen. De AVR’en van Jumbo en consorten lijken echter op een CAO, verkopen zich als CAO en gaan over zaken van een CAO. Dat kan niet. Het zijn feitelijk eenzijdig door de werkgever opgelegde arbeidsvoorwaarden. Dat geroepen wordt dat de OR daar zijn handtekening onder heeft gezet is niet relevant voor het al dan niet geldig zijn van de AVR. Het is gewoon een trucje om het aan de buitenwereld verkocht te krijgen.’

Onderhandelen
Bovendien staat er nergens in de Wet op de ondernemingsraden dat de OR kan onderhandelen. Wel is het wettelijk toegestaan  de OR extra bevoegdheden toe te kennen door het sluiten van een convenant. Dat is dan ook precies wat er gebeurt. Manshanden: ‘Voor menig AVR is inderdaad een convenant gesloten waarin staat dat de OR zich over primaire arbeidsvoorwaarden mag buigen. De OR mag vakbond spelen. Vergeten wordt echter dat deze bypass niet kan. Een convenant van de WOR is niet bedoeld om het vakbondswerk en de werknemersrechten over te nemen. Zo is de reikwijdte van artikel 32 vanaf 1975 in het Haagse besproken en beperkt. Een convenant kan wel gebruikt worden voor uitbreiding van bevoegdheden als het om secundaire arbeidsvoorwaarden gaat. Of onderwerpen rond het adviesrecht, het enquêterecht en procedures en/of faciliteiten. Dat is de richtlijn. Maar een convenant is niet bedoeld om de OR bevoegdheden te geven over taken waar hij helemaal niet voor is opgericht.’

Toetsing bij de rechter
Manshanden denkt dat werkgevers bewust vakbonden buiten de deur proberen te houden, waar uiteindelijk de werknemers de dupe van zijn.  Immers, de afgesproken AVR’en hebben over het algemeen een slechter arbeidsvoorwaardenpakket dan wanneer er een CAO wordt afgesloten. Om de AVR niet rechtsgeldig is, wil de FNV dat er een verbod komt. ‘De politiek zou hier een stokje voor moeten steken. En als dat niet lukt, dan ligt toetsing bij de rechter voor de hand.’